U Doktoru Faustusu je došlo do prave ’provale’ istorije u Manovo umetničko stvaranje. Neposrednije nego u bilo kojoj drugoj njegovoj pripovedačkoj tvorevini, predmet spisateljske igre iz koje nastaje književni ’svet’ romana tu su i aktuelno zbivanje, čiji je pisac svedok i sudeonik, i ono što je, pripremajući ga, ovom zbivanju prethodilo, kao i dalja prošlost sa svojim figu¬rama i simbolima, delotvornim u prikazivanoj sadašnjici tako što se viđenje i tumačenje te prošlosti čitaocu neposredno daju preko naratora koji piše životopis svoga prijatelja, ali i fantomski-neuhvatljivo, kao ponovljene crte predaka na li¬cima savremenika, koje se ne vide uvek, niti je svako kadar da ih prepozna. Ni u jednom svom pripovedačkom delu nije Man tako eksplicitan, kad je reč o istorijskom zbivanju, kao u Doktoru Fa¬ustusu, ali, u isti mah, ni u jednom drugom delu ne zavisi njegovo razumevanje u tolikoj meri od sposobnosti da se prate aluzije, podrazumevani nedorečeni i poludorečeni sadržaji, niti su šifre kojima se pisac služi tako složene. Doktor Faustus slika epohalno finale, koje predstavlja na¬cional-socijalizam u Nemačkoj i Drugi svetski rat, i njegovo približavanje, viđeno pre svega iz perspektive reprezenta¬tivne sudbine umetnika, a onda i kroz preplitanje drugih, ’građanskih’ sudbina.
