„Ilustrado” je termin koji označava pripadnike intelektualne elite na Filipinima. Glavni likovi romana su pripadnici ove klase, dva pisca koji žive u Njujorku, prethodno napustivši sigurnu budućnost u dobrostojećim i uticajnim porodicama u rodnoj Manili. Roman počinje klasičnim trilerskim uvodom – pronalaženjem tela poznatijeg pisca u reci Hadson. Njegov verni sledbenik, Migel Sihuko, odlučuje da ispita pravi uzrok iznenadne smrti svog mentora, uz potragu i za misteriozno nestalim dragocenim rukopisom pisanim dvadeset godina.
I ovih par rečenica predstavljaju zapravo celokupni siže ovog vrlo smelog književnog performansa čiji je narativ komponovan sa izuzetnom veštinom i uverljivošću. Brojni slojevi priča u priči, odlomci iz eseja, pesama i romana likova, njihovi intervjui i autobiografije, dokumentarna građa, pripovesti o događajima u kojima učestvuju realni i fiktivni likovi, i sve to povezano doživljajima pripovedača, koji se vraća u Manilu u potrazi za odgovorima, predstavljaju neodoljivu avanturu za čitaoca, koji će na svakoj stranici biti zatečen nad sopstvenom upitanošću ozamagljenosti granice između realnosti i fikcije.
Precizno usmerene britke političke oštrice iznete u izmišljenim intervjuima glavnog lika s jedne strane i neobičan, istovremeno urnebesan i setan humor s druge strane, čine ovaj vrhunski izveden splet metafizičkih spekulacija i satire, majstorski upakovan zapravo u priču o potrazi za identitetom kako celog naroda tako i pojedinca, pisca koji postavlja već toliko puta iznedreno pitanje – koja je uloga književnosti danas?
Uz otvoreni kraj, bez krajnjih odgovora i razrešenja, čitaoci će sigurno nakon Ilustrada zaključiti da, ako i ne može da menja svet, književnost može na najbolji i najoriginalniji način da ga razotkriva, a istovremeno da menja i duhovno obogaćuje pojedinca. I to upravo zahvaljujući ovakvim knjigama.
