Lager

KNJIGA JE MEĐU 12 NAJBOLJIH ZA DOBIJANJE NINOVE NAGRADE ZA 2015. GODINU

Sofisticirana naracija, maksimalna kompetencija nad istorijom i pripovedanjem, svi geni lektire utkani su u tekst Lagera. Romana, kratkog romana koji u sebi čuva nesvodivu viziju Seoba. Ne nalazi li se pred nama neka savremena, Treća knjiga Seoba, čiji smisao pripovedanja podupire celokupna modernistička srpska proza, od avangarde do danas. A u tom tkivu, smisao „prečana“, raseljenih, objavljuje se po receptu Evrope, od Austro-Ugarske do Drugog svetskog rata, kao što se smisao znakova (jezika, slova (Ω), zvezde) zakonomerno objavljuje po receptu Crnjanskog. Zato je Koraćević svestan čitanja istorijskih i kulturnih znakova, a njegov roman, koji u sebi iznova raskriva semantiku logora, tako delikatno, tako pregnantnom i tako hiruški preciznom naracijom, ostavlja nas opet pred jezivim licem našeg tragizma. A taj tragizam, ta „seoba“, sada prelazi u drugi medij, fotografiju, za koju smo od Benjamina naučili da je usmrćeni život. Ono što je početkom dvadesetog veka ostalo od velikoseobskih Srba, u Koraćevićevom romanu interniranih zatvorenika u Aradskoj tvrđavi, preselilo se na fotografiju i samo fotografski ponavlja naš istorijski logoraški udes, našu smrt, raskrivajući i užas nacističkih konclogora, da ne kažemo da implicira i današnje iskustvo postavljanja logorske žice na granicama naše zemlje. Zato je ova knjiga i više od romana. Zato je Koraćević dubinu tragizma pustio u naš sunovrat, u tifus, silovanje, fekalije. Zato ovaj roman može biti samo to: jedna užasna dijatriba. Ali i ime savremenog istorijskog romana. Iza koga nam, kao za glavnog junaka, ostaje samoubistvo, koje će, možda, biti fotografski zabeleženo, i poslužiti kao reklamni materijal za propagandu nekog novog, a istog, logoraškog humanizma.